بسیاری از ما وقتی یک رژ لب قدیمی، کرم پودر نیمه‌تمام یا خط چشم سال گذشته را در کشوی آرایش‌مان پیدا می‌کنیم، با خود می‌گوییم: «واقعاً مگه تاریخ انقضا لوازم آرایش مهمه؟ هنوز هم خوب کار می‌کنه!» اما واقعیت این است که استفاده از محصولات آرایشی منقضی شده می‌تواند خطراتی جدی برای پوست و سلامت شما داشته باشد.
در این مقاله از مجله داروسایت ۲۴، به بررسی اهمیت واقعی تاریخ انقضا لوازم آرایشی، تفاوت آن با مدت زمان پس از باز شدن (PAO)، و راه‌های تشخیص و جلوگیری از عوارض احتمالی می‌پردازیم.
تاریخ انقضا چیست و چرا برای محصولات آرایشی اهمیت دارد؟
تاریخ انقضا (Expiration Date) مشخص می‌کند که یک محصول آرایشی تا چه زمانی می‌تواند بدون تغییر در کیفیت، بافت و ایمنی مورد استفاده قرار گیرد. این تاریخ معمولاً بر اساس شرایط نگهداری ایده‌آل توسط کارخانه سازنده تعیین می‌شود.
استفاده از محصولات آرایشی بعد از تاریخ انقضا، ممکن است منجر به موارد زیر شود:
-
رشد باکتری و قارچ در محصول
-
کاهش اثرگذاری و عملکرد
-
ایجاد التهاب یا آلرژی
-
آسیب به پوست، چشم یا لب‌ها
طبق گزارش سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA), تاریخ انقضا در مورد محصولاتی که امکان آلودگی میکروبی دارند، مانند ریمل و کرم‌ها، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
تفاوت تاریخ انقضا با مدت زمان پس از باز شدن (PAO)
شاید روی برخی محصولات، به جای تاریخ انقضا، علامت «قوطی باز» همراه با عددی مثل “12M” یا “6M” دیده باشید. این علامت مربوط به مدت زمان پس از باز شدن یا Period After Opening (PAO) است و نشان می‌دهد محصول تا چند ماه پس از باز شدن قابل استفاده است، نه اینکه تاریخ تولید یا انقضای مطلق آن باشد.
مثال:
کرم پودری با علامت 12M یعنی تا ۱۲ ماه پس از باز شدن درب محصول، قابل استفاده است، نه بیشتر.
محصولات مختلف آرایشی چقدر ماندگاری دارند؟
هر نوع لوازم آرایش، بسته به ترکیبات، نوع بسته‌بندی و روش استفاده، عمر متفاوتی دارد. در جدول زیر، ماندگاری متوسط انواع محصولات آورده شده:
| نوع محصول | مدت زمان بعد از باز شدن | علائم فساد محصول |
|---|---|---|
| ریمل | ۳ تا ۶ ماه | بوی نامطبوع، خشک شدن |
| کرم پودر مایع | ۱۲ ماه | تغییر رنگ یا بافت |
| رژ لب | ۱۲ تا ۱۸ ماه | بوی تند، خشکی |
| خط چشم مایع | ۶ ماه | چسبندگی، بوی بد |
| پنکک یا پودر فشرده | ۱۸ تا ۲۴ ماه | پوسته‌پوسته شدن، کپک |
| کرم مرطوب‌کننده | ۱۲ ماه | تغییر رنگ، بوی ترش |
چرا استفاده از لوازم آرایشی منقضی شده خطرناک است؟
در حالی که بعضی افراد ممکن است علائمی را بلافاصله تجربه نکنند، استفاده از لوازم آرایشی منقضی شده در بلندمدت می‌تواند منجر به:
-
التهاب پوست یا لب‌ها
-
عفونت‌های چشمی (به‌ویژه با ریمل و خط چشم مایع)
-
آکنه و جوش‌های مقاوم
-
خشکی یا پوسته‌پوسته شدن پوست
-
تیرگی یا لک‌های ماندگار
مطالعه‌ای در PubMed نشان داده که بیش از ۷۰٪ کاربران از لوازم آرایشی با تاریخ مصرف گذشته استفاده می‌کنند، بدون آگاهی از خطرات آن.
چه محصولاتی را باید زودتر تعویض کرد؟
-
محصولاتی با تماس مستقیم با چشم مانند ریمل و خط چشم
-
محصولات در بسته‌بندی باز یا بدون پمپ که بیشتر در معرض آلودگی هستند
-
محصولات دارای SPF مانند ضد آفتاب‌ها، چون اثربخشی آن‌ها به‌شدت کاهش می‌یابد
چگونه بفهمیم یک محصول منقضی شده است؟
برخی علائم رایج فساد عبارت‌اند از:
-
تغییر رنگ یا بافت
-
بوی تند، ترش یا نامطبوع
-
جدا شدن فاز روغنی از پایه‌ی محصول
-
رشد کپک یا ذرات مشکوک
-
خشک شدن یا سخت شدن بافت (مثل ریمل یا رژ)
راه‌های افزایش عمر مفید محصولات آرایشی
برای جلوگیری از فساد زودهنگام محصولات:
-
محصولات را در جای خنک و دور از نور مستقیم نگهداری کنید.
-
دست‌ها و ابزارهای آرایشی را قبل از استفاده تمیز کنید.
-
از تماس مستقیم انگشت با ظرف کرم یا پنکک پرهیز نمایید.
-
درب محصولات را محکم ببندید.
-
محصولات را در یخچال نگهداری نکنید، مگر طبق دستور کارخانه.
محصولات مراقبتی حساس به تاریخ انقضا
بسیاری از محصولات پوستی، به‌ویژه آن‌هایی که حاوی ویتامین C، اسید هیالورونیک، رتینول یا ضدآفتاب‌ها هستند، نسبت به دما و زمان بسیار حساس‌اند.
برای مثال، سرم ویتامین C اسکین‌وان اگر در شرایط نامناسب یا بیش از ۶ ماه باز بماند، خاصیت روشن‌کنندگی خود را از دست می‌دهد.
آیا باید تمام محصولات را دور بریزیم؟
اگر محصول آرایشی‌تان:
-
تغییر بو یا رنگ نداده
-
بسته‌بندی آن سالم است
-
بافت و عملکرد طبیعی دارد
و مدت زیادی از تاریخ باز شدن آن نگذشته، می‌توانید با احتیاط از آن استفاده کنید. ولی در صورت شک، بهتر است آن را جایگزین کنید. پوست شما ارزش مراقبت دقیق را دارد.
معرفی پاک‌کننده‌ها و جایگزین‌های ایمن
اگر به دنبال جایگزین‌هایی مطمئن برای آرایش پاک‌کن، مرطوب‌کننده یا ضدآفتاب‌های قدیمی خود هستید، پیشنهاد می‌کنیم به این دسته محصولات در داروسایت ۲۴ سر بزنید:
نتیجه‌گیری
ممکن است استفاده از یک کرم پودر قدیمی یا ریمل سال قبل، در نگاه اول بی‌ضرر به نظر برسد. اما لوازم آرایشی منقضی شده می‌توانند به مرور زمان سلامت پوست و حتی چشم‌های شما را تهدید کنند. شناخت تاریخ انقضا، رعایت بهداشت و تعویض به‌موقع محصولات، گامی اساسی در حفظ زیبایی و سلامت شماست.
اگر به‌دنبال محصولات تازه، معتبر و ایمن هستید، هم‌اکنون به فروشگاه داروسایت ۲۴ سر بزنید و با خیال راحت خرید کنید.
